Je bent hier: Hoofdpagina Technieken Fotograferen van het Brockenfiguur


Fotograferen van het Brocken figuur

Het Brocken figuur van de fotograaf dat op deze foto uit twee bijschaduwen bestond, doordat twee autolichten in de mist schenen. Waar de twee schaduwen overlappen is de schaduw volledig.

Het Brocken figuur is de schaduw van jezelf die in en op mist of een wolk in het algemeen geprojecteerd wordt. Omdat de wolk geen goed gedefinieerde randen heeft is de schaduw een driedimensionale structuur, niet alleen op de buitenrand van de wolk maar ook er binnenin.

Het perspectief dat je in de schaduwfiguur ziet misleidt je, en het lijkt alsof de schaduw veel groter is dan je zelf bent. Je ziet een figuur in de mist over ongeveer de afstand waarop de mist ondoorzichtig wordt. Als de lichtbron ver weg is, zoals de zon of maan, is dat figuur vrijwel zo groot als je zelf bent. Maar omdat alle schaduwstralen van jezelf uitgaan en in deze figuur samenkomen, lijkt het figuur groter.

Waar het Brocken figuur te zien is

Brocken figuur met een zwakke glorie eromheen en delen van de mistboog links

Het Brocken figuur is het meest in bergachtige gebieden te zien, bijvoorbeeld vanaf een bergrug, uitkijkend over een wolkenmassa of een mistbank. De zon moet fel genoeg schijnen om een schaduw te werpen. Je ziet om het figuur heen meestal trouwens ook een glorie.

Als je niet in heuvelachtig of bergachtig gebied woont kun je soms het verschijnsel ook zien kort na zonsopkomst, als het mistig is, maar niet zo mistig dat de zon verduisterd wordt. In Nederland komt deze situatie wel voor maar duurt meestal maar kort, omdat de mist aan het oplossen is.

In een andere situatie kun je ook het figuur zien, als er mist is. De nacht is hiervoor goed geschikt. Het idee is dat je in de mist gaat staan met een sterke lamp achter je, op enige afstand. Autolampen met groot licht werken goed, hoewel het beter is één van de twee lichten af te dekken. Loop ongeveer 50 meter in de lichtbundel naar voren om het figuur samen met de glorie goed te zien. Een deel van de mistboog is meestal ook te zien, of zelfs de gehele mistboog.

Fotografie

Je hebt alleen maar een auto (of sterke lamp) en een nacht met dichte mist nodig om de hoofdmistboog, bijmistboog, overtallige mistbogen, de glorie en het Brocken figuur te zien. Deze foto toont de volledige ronde mistboog, iets dat in de natuur vrijwel nooit te zien is.

Fotografie van het Brocken figuur, de glorie en de mistboog is zeer eenvoudig. Lichtmeet op middelgrijze kleur, de wolk zelf is hier meestal goed voor geschikt als de zon niet te fel is. Als je het figuur 's nachts waarneemt heb je een statief nodig, om een tijdopname te doen. Je moet dan tijdens de opname volledig stil staan, met de camera direct voor je, anders wordt het Brocken figuur bewogen.

Andere gerelateerde verschijnselen

Als je het Brocken figuur ziet, beweeg dan eens met je armen. Je zult merken dat wanneer je armen of benen een schaduwvlak werpen waarin je oog ook is, deze schaduw een donkere streep wordt. Als je onder een hoek door het schaduwvlak kijkt zie je dit maar matig. Het effect is ook goed te zien aan de poten van het statief, als je dit gebruikt.

Het brocken figuur van de camera. De scherpe schaduwstralen aan de bovenkant van de foto ontstonden door de uitstekende delen bovenop de camera.



Als je stilstaat, beweegt de schaduw soms zelf ook. Dit ziet er bizar uit, en geeft het Brocken figuur zijn spookachtige karakter. De bewegende schaduw ontstaat door dunnere en dichtere mistflarden die in de wind langs je bewegen. Waar de mist dichter is is de optische dichtheid groter en wordt de schaduw ineens dichter bij je geprojecteerd.

Het ontstaan van de driedimensionale schaduw is iets dat er aanvankelijk nogal spookachtig uit kan zien. Neem eens de tijd om deze optische effecten goed te bestuderen!